Akiyesi Advisory
Iyatọ ti ko yẹ le wọ inu iwe-iwe nigbati awọn nkan miiran yatọ si didara ati akoonu imọ-jinlẹ ni ipa yiyan oluṣewadii ohun ti yoo fi silẹ fun titẹjade, tabi ipinnu iwe iroyin boya lati gbejade iwe kan.
Awọn nkan wo ni o ṣe alabapin si aiṣedeede ninu awọn atẹjade imọ-jinlẹ?
Iyatọ lati ọdọ awọn oniwadi
Nitoripe ko ṣee ṣe lati gbejade gbogbo alaye aramada, ati pe kii ṣe gbogbo awọn abajade jẹ iwunilori, awọn oniwadi nilo lati yan data ti wọn tumọ, ati awọn abajade ti wọn fi silẹ fun titẹjade, ati yan iwe akọọlẹ ti wọn fi ranṣẹ si. Èyí gba pé kí wọ́n ṣe àwọn ìdájọ́ àdánidá.
Iyatọ ti ko ṣe itẹwọgba dide nigbati awọn onkọwe foju kọ data ti ko baamu aaye wiwo kan (fun apẹẹrẹ, awọn iṣẹlẹ ti awọn ipa ẹgbẹ oogun), fi awọn abajade rere nikan silẹ, tabi pẹlu awọn abajade nikan ti o gba pẹlu awọn imọran ti olootu tabi olutẹjade.
Awọn oniwadi le pinnu tani lati ṣe atokọ bi onkọwe lori awọn atẹjade wọn ni ipa lati ni ipa lori awọn ipinnu awọn olootu tabi awọn oluyẹwo. Fún àpẹrẹ, “àwọn òǹkọ̀wé ọlá”, tí wọn kò tíì ṣe àkópọ̀ pàtàkì sí ìtẹ̀jáde kan, le jẹ́ àfikún. Ni omiiran, “awọn onkọwe iwin”, ti yoo yẹ fun onkọwe, le jẹ ki a yọ orukọ wọn kuro lati tọju awọn ija ti o pọju.
Iyatọ lati ọdọ awọn olootu ati awọn aṣayẹwo
Ipinnu nipasẹ iwe-akọọlẹ lori boya lati fi iwe ranṣẹ fun atunyẹwo, ati/tabi boya lati gbejade rẹ tun le jẹ koko-ọrọ si ojuṣaaju. Awọn olutọsọna gbọdọ ṣe awọn ipinnu lori ohun ti o yẹ fun ipari ti iwe-akọọlẹ wọn, ati kini yoo jẹ anfani si awọn oluka wọn, eyiti o ṣe idiwọ aibikita pipe. Nitoripe awọn abajade rere jẹ diẹ sii lati fi silẹ fun titẹjade, ati pe o ṣee ṣe diẹ sii lati gba, ojuṣaaju si rere ṣugbọn ni awọn akoko awọn abajade aburu jẹ eyiti ko ṣeeṣe.
Iyatọ ti ko ṣe itẹwọgba waye nigbati ipinnu lati fi iwe ranṣẹ fun atunyẹwo, tabi ipinnu lati gba, ni ipa nipasẹ awọn nkan miiran yatọ si akoonu ijinle sayensi ti iwe naa tabi ibamu pẹlu ipari ti iwe-akọọlẹ naa. Fún àpẹrẹ, àwọn olùṣàyẹ̀wò, àwọn alátúnṣe, àti àwọn atẹ̀jáde le ní ojúsàájú fún tàbí lòdì sí àwọn ìwé láti orílẹ̀-èdè kan, ilé-iṣẹ́ kan, tàbí ìbáṣepọ̀ àwọn òǹkọ̀wé, èdè tàbí akọ.
Lakoko ilana atunyẹwo, awọn oluyẹwo le lo aiṣedeede kii ṣe ni ipinnu boya lati ṣeduro gbigba tabi ijusile iwe kan, ṣugbọn wọn tun le ṣe idaduro atẹjade rẹ. Wọn le kọ tabi ṣe idaduro gbigba awọn iwe ti ko ni ibamu pẹlu awọn igbagbọ tiwọn, tabi wọn le jẹ diẹ sii lati gba, tabi kii ṣe idajọ idajọ, iwe ti o ṣe atilẹyin ọkan ninu awọn awari wọn tẹlẹ, tabi ọkan ti o ṣe apejuwe wọn lọpọlọpọ.
Nitoripe diẹ ninu awọn iwe iroyin kọ ọpọlọpọ awọn iwe ti a fi silẹ laisi atunyẹwo ominira, gbigba awọn olootu le jẹ abosi ni yiyan iru awọn iwe lati firanṣẹ si awọn oluyẹwo. Ẹri aṣiwadi ni imọran pe ni awọn igba miiran awọn olootu ni o ṣeeṣe lati fi awọn iwe ranṣẹ fun atunyẹwo ti wọn ba ti pade awọn onkọwe, ti mọ tẹlẹ pẹlu iṣẹ wọn, tabi awọn onkọwe wa lati ile-ẹkọ ti o mọ si awọn olootu. Awọn olootu le yan awọn oluyẹwo ti wọn ro pe yoo jẹ “rọra” tabi “lile”, ni awọn igbiyanju lati ni ipa boya a gba iwe tabi kọ. Awọn ipinnu atunṣe le ni ipa nipasẹ awọn ija ti iwulo, gẹgẹbi ti wọn ba gbe ipolowo lati ọdọ tabi ṣiṣẹ lori awọn igbimọ ti awọn ile-iṣẹ kan.
Bawo ni a ṣe le dinku abosi ti ikede?
Awọn onkọwe, awọn oniwadi, awọn olootu, awọn aṣayẹwo ati awọn olutẹwe yẹ ki o fi awọn ilana si ipo lati dinku ojuṣaaju atẹjade, ati gbe igbese atunṣe ti o ba jẹ awari.
Awọn olootu yẹ ki o jẹ iyara ni yago fun abosi ati ti o wa ni ominira lati awọn anfani iṣowo ti awọn iwe iroyin wọn.
Awọn onkọwe ati awọn olutẹjade yẹ ki o tiraka lati jẹ ki awọn ipilẹ data pipe ni iraye si lati dinku irẹjẹ lodi si awọn abajade odi. Awọn ile-iṣẹ, awọn iwe iroyin, ati awọn ẹgbẹ iwadii yẹ ki o lo awọn ibi ipamọ data ti o pin ki wọn le wọle ni imurasilẹ ati pe awọn iṣiro le jẹri. Fun awọn idanwo ile-iwosan, awọn iwe iroyin yẹ ki o jẹ ki iforukọsilẹ iṣaaju jẹ dandan, nitori eyi le dinku iṣeeṣe ti data idanwo odi ti “padanu”, tabi awọn idawọle ti o yipada ni ẹhin. Ni ipari, gbogbo data lati awọn idanwo ile-iwosan yẹ ki o wa.
Awọn olutẹwe ati awọn olootu yẹ ki o gba ni iyanju lati darapọ mọ Igbimọ lori Ethics Publication (COPE) ati lati pin imọran lori awọn iṣe iṣe.
Awọn atẹjade yẹ ki o sọ ni gbangba ni awọn itọsọna wọn si awọn onkọwe ohun ti o yẹ fun onkọwe, lati le dinku isẹlẹ ti ọlá ati onkọwe iwin. Nigbati wọn ba gba iwe afọwọkọ kan, iwe akọọlẹ yẹ ki o ṣe akiyesi gbogbo awọn onkọwe pe a ti fi iwe kan silẹ, ki o jẹrisi pe gbogbo awọn onkọwe ti gba lati ṣe atokọ. Awọn iwe atẹjade yẹ ki o tọka si iru awọn ifunni onkọwe.
Awọn iwe-akọọlẹ yẹ ki o gbero imuse atunyẹwo “afọju meji”. Nibi, awọn oluyẹwo - ati o ṣee ṣe awọn olootu ti o pinnu boya a firanṣẹ iwe kan fun atunyẹwo - ko sọ fun orukọ awọn onkọwe, tabi awọn adirẹsi tabi awọn ibatan.
Awọn iwe iroyin yẹ ki o beere ati gbejade awọn orisun igbeowosile ati ṣe atokọ agbara ati awọn ija gidi ti iwulo ti awọn onkọwe, awọn aṣayẹwo, ati awọn olootu. Ni ọna yii, diẹ ninu awọn ija ti iwulo ni a le yago fun, ati pe awọn oluka le ṣe akiyesi wọn nigbati wọn ba tumọ iwe kan.
Awọn iwe iroyin yẹ ki o ṣeto iloro kekere kan fun titẹjade awọn atunṣe ati awọn atunwi, ati ṣeto awọn ilana fun mimu awọn afilọ onkọwe mu. Nigbati a ba fa iwe kan pada, awọn atẹjade yẹ ki o pese alaye kan. Awọn atunṣe, awọn atunṣe ati awọn atunṣe yẹ ki o wa ni itọka ati asopọ ki awọn oluka le rii ẹya ti o gbẹkẹle julọ ti iwe kan nigbati wọn ṣawari awọn iwe-iwe.
Siwaju kika
- Gbólóhùn Singapore lori Iduroṣinṣin Iwadi
- Ìgbìmọ̀ Tó Ń Bójú Tó Ẹ̀ṣẹ̀ Ìtẹ̀jáde (COPE)
- Platform Iforukọsilẹ Awọn Idanwo Ile-iwosan Kariaye (ICTRP)
- Baggerly K. 2010. Ṣafihan gbogbo data ninu awọn atẹjade. Iseda. 467 (23 Oṣu Kẹsan): 401.
- Ioannidis JP. 2006. Awọn iwe iroyin yẹ ki o ṣe atẹjade gbogbo awọn abajade “asan” ati pe o yẹ ki o gbejade awọn abajade “rere”. Akàn Epidemiol Biomarkers Prev. 15(1): 186.
- Mainguy G, Motamedi MR, Mietchen D. 2005. Atunwo ẹlẹgbẹ – irisi awọn tuntun. PLoS Bio. 3 (9): e326.
- McNutt RA, Evans AT, Fletcher RH, Fletcher SW. 1990. Awọn ipa ti afọju lori didara atunyẹwo ẹlẹgbẹ. Idanwo laileto. JAMA. 263 (10): 1371-6.